Біз неліктен АҚТҚ/ЖҚТБ жайында айтуға тиіспіз?
Сіздердің көпшіліктеріңіз АҚТҚ/ЖҚТБ жайында мұғалімдерден, дәрігерлерден, ата-аналардан және достарыңыздан естіген боларсыздар. Кейбіреулеріңіз ЖҚТБ Орталығының мамандары мен басқа да ұйымдардың тұрақты өткізетін іс-шараларына қатыстыңыздар.
АҚТҚ - (адамның қорғаныш тапшылығының қоздырғышы) - ағзаны әртүрлі аурулардан қорғайтын қорғаныштық жүйені зақымдайды.
ЖҚТБ - (жұқтырған қорғаныш тапшылық белгілері) - АҚТҚ әкелген сырқат. ЖҚТБ - АҚТҚ жұқпасының ақырғы кезеңі.
Бүгінгі таңда АҚТҚ мен ЖҚТБ-дан жұқпасынан толығымен айығатын дәрілік заттар жоқ. Қоздырғыш адамның ағзасында өмір бойы қалады. Бірақ та АҚТҚ жұқпасының ЖҚТБ-ға өтуіне кедергі жасайтын дәрілер шығарылған.
Кез-келген адам АҚТҚ жұқпасын жұқтыруы мүмкін, алайда шынайы ақпарат тура болса, ауруды жұқтыруға себепші болатын тәуекелдік әрекеттен аулақ жүрсе, АҚТҚ/ЖҚТБ-дан сақтануға болады.
АҚТҚ-ныңжұғуы: 1. Қан арқылы:
-
АҚТҚ-мен зақымданған донордың қанын құйғанда немесе мүшелері мен тіндерін өзгелерге ауыстырып отырғызғанда.
-
Қан тамырына есірткілерді енгізген кезде ортақ ине мен шприцтерді қолданғанда.
-
Медициналық манипуляциялар кезінде өңделмеген құралдарды пайдаланғанда.
-
Татуировка мен пирсинг жасаған кезде өңделмеген құралдарды бірігіп пайдаланғанда. Бөтен адамның тіс щеткасы мен ұстарасын қолданғанда.
2. Жыныстық жолымен:
-
Қорғанышсыз (мүшеқапсыз) жыныстық қатынас кезінде.
3. АҚТҚ жұқтырған ананың жүктілігі, босану және ана сүтімен қоректендірген кезінде:
-
АҚТҚ жұқтырған анадан баласына жүктілік, босану және ана сүтімен қоректендірген кезінде.
Адамның АҚТҚ-мен зақымданған қалай білуге болады?
Адамның сыртқы бет әлпетінен оның АҚТҚ-мен зақымданғанын білуге болмайды. АҚТҚ жұқпасының диагнозын қанды тек зертханалық зерттеу арқылы анықтауға болады. Ағзада қоздырғаштың табылуы емес, оған қарсы өндірілген антидененің анықталуын айтады. Антиденелер - ағзаға енген қоздырғышқа жауап ретінде өндірілген арнайы ақуыздар.
Сырқат қалай өтеді?
АҚТҚ-жұқпасы - бұл баяу өтетін созылмалы ауру. Сондықтан ауру белгілері бірден пайда болмай, 5-7 жыл ішінде көрінеді. Аурудың алғашқы белгілері қандай? Шаршағыштық, жалпы әлсіздік, бірнеше топ лимфа түйіндерінің ұлғаюы. Бұл ЖҚТБ-нің басталғанын білдірмейді. Бірақ арнайы ем қолданылмаса жұқпа әрі қарай дамиды және ЖҚТБ-ның өршуіне әкелетін басқа да сырқаттар қосылады.
АҚТҚ жұқтырған адамдар өзгелермен бір қатарда өмір сүріп, оқып, жұмыс істеп, сүйе алады. АҚТҚ тұрмыстық жолмен берілмейтіндігін есіңізде сақтаңыз.
-
Қол алысқанда және құшақтасқанда;
-
Ыдыс-аяқ, тағам, дәретхана жабдықтары арқылы;
-
Төсек жапқыштары және іш-киім арқылы;
-
Тиын немесе қағаз ақша арқылы;
-
Су және ауа арқылы;
-
Ойыншықтар, мектеп жабдықтары, спортты құралдар арқылы;
-
Есік тұтқалары мен көліктердегі ұстағыштар арқылы;
-
Жәндіктер шаққанда;
-
Достық сүйісу кезінде;
-
Моншада, саунада, бассейіндерде